W dniach od 7 do 15 marca odbyły się w Żyrardowie Narodowe Dni Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Uroczystości obejmowały wernisaż wystawy pod tytułem „Zaplute karły reakcji”, mszę, koncert patriotyczny, spotkanie autorskie z historykiem Leszkiem Żebrowskim oraz spotkanie autorskie z Tadeuszem Płużańskim, autorem książki „Bestie”.

Od 7 marca na terenie małego amfiteatru, za budynkiem Muzeum Mazowsza Zachodniego można oglądać wystawę pt. Państwo Podziemne. Ekspozycja odbywa się w ramach powiatowych obchodów Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych, pod patronatem posła Macieja Małeckiego. Współorganizatorem obchodów jest Starosta Żyrardowski Wojciech Szustakiewicz. Wystawa udostępniona została przez Stowarzyszenie Dolnośląska Inicjatywa Historyczna. Pomógł w jej zorganizowaniu radny Marcin Rosiński. Wystawa ma charakter plenerowy.

1 marca został uznany przez Sejm RP za święto państwowe. Jest hołdem złożonym pamięci tych, którzy po II wojnie światowej postanowili nadal walczyć o niepodległą Polskę, wolną od obcej – przyniesionej na bagnetach – komunistycznej władzy. Ostatni oddział partyzantki antykomunistycznej został rozbity… w 1963 roku, czyli 18 lat po zakończeniu II wojny światowej.
1 marca 1951 roku wykonano wyrok śmierci na członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W więzieniu na Mokotowie zamordowano Łukasza Cieplińskiego, Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Rzepkę, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego i Karola Chmiela. Stąd święto właśnie 1 marca.

Wystawa „Zaplute karły reakcji” została objęta honorowym patronatem Macieja Małeckiego, posła na Sejm RP. Odczytano słowa odezwy kolportowanej w połowie 1946 roku przez żołnierzy mjr. Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko": „Wypowiedzieliśmy walkę na śmierć lub życie tym, którzy za pieniądze, ordery lub stanowiska z rąk sowieckich mordują najlepszych Polaków, domagających się wolności i sprawiedliwości. Nie jesteśmy żadną bandą, tak jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej Ojczyzny. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. Walczymy za świętą Sprawę, o wolną, niezależną, sprawiedliwą i prawdziwie demokratyczną Polskę”. Wernisaż wystawy obecnością uświetniła Grupa Rekonstrukcji Historycznej ze Mszczonowa. Wystawa została zrealizowana z wykorzystaniem materiałów przekazanych przez Instytut Pamięci Narodowej w Lublinie.
Odwiedzający wystawę goście mogli oglądać fotografie, dokumenty, a także umundurowanie i broń należącą do żołnierzy wyklętych z AK, WiN, NSZ i innych formacji antykomunistycznych. Wiele lat czekali Żołnierze Wyklęci, by Ojczyzna, za którą oddali życie, przypomniała sobie o nich, aby niesprawiedliwie przypisane im przez komunistów miano bandytów, rabusiów i pospolitych przestępców zostało zdemaskowane. Prawda jednak zawsze zwycięża.

12 marca w żyrardowskiej Resursie odbył się koncert patriotyczny polskiego działacza opozycyjnego w okresie PRL i publicysty Andrzeja Kołakowskiego. Widzowie usłyszeli utwory nawiązujące do okresu zbrojnego oporu po 1944 roku oraz związanych z nim dramatycznych zdarzeń, a także ważnych, historycznych postaci. Można było także usłyszeć wiele ciekawych historii związanych z tym czasem, u wielu ze starszych widzów przywołało to wspomnienia, wywołując wiele emocji.

Również 12 marca w siedzibie Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie odbyło się spotkanie z historykiem prof. Leszkiem Żebrowskim. Przybył on na zaproszenie „Klubu Gazety Polskiej”. Wykład poświęcony był promocji książki „Mity przeciw Polsce”. Na spotkaniu można było się dowiedzieć np. dlaczego 1 marca jest obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz jak w czasach PRL-u zakłamywano fakty. Prof. Leszek Żebrowski opowiadał również o historii polskich bohaterów z AK, o tym, że do 1950 roku były w Polsce obozy oraz o szwadronach śmierci składających się z UB-ków i milicjantów, udających partyzantów, niszczących polskie wioski, rabujących wszystko co popadnie. Podczas drugiej części uczestnicy wykładu zadawali pytania. Zainteresowani pytali m. in. o film „Polska Syberiada”, właściwy moment końca polskiego podziemia czy o sprawę pomników i tablic, które powstały w wielu miastach na cześć „Radzieckich wyswobodzicieli” np. w Żyrardowie. Na koniec można było nabyć książkę profesora Leszka Żebrowskiego oraz zdobyć jego autograf.

Kolejnym, ostatnim już, akcentem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w powiecie żyrardowskim było spotkanie 15 marca z Tadeuszem Płużańskim, historykiem, autorem książki „Bestie”. Podczas spotkania zgromadzeni w Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie mogli posłuchać informacji o tamtych czasach, o tym jak komuniści mordowali partyzantów niepodległościowych, jakie metody stosowało UB i jak manipulowano opinią publiczną, czego efekty widać do dzisiaj.

Jerzy Jankowski

foto: Jadwiga Bartosiak
materiały zebrali: Katarzyna Szymbert, Paweł Łęcki, Weronika Lasota, Daniel Mendygrał